استراتژی بقای جمهوری اسلامی: عبور محتاطانه از دوران ترامپ ممکن است؟
جمهوری اسلامی در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ، تلاش خواهد کرد با رویکردی محتاطانه و حساب‌شده از رویارویی مستقیم با آمریکا بپرهیزد تا نظام و برنامه هسته‌ای‌اش را از چهار سال آینده به سلامت عبور دهد. آن‌چه در روزها و هفته‌های گذشته از مقامات جمهوری اسلامی شنیده‌ایم حاکی از درک روشن آنان از خطرات موجود است. جمهوری اسلامی در دوره ترامپ، با خزیدن در لاکِ بقا، به سیاستِ «از این ستون به آن ستون فرج است» پناه خواهد برد.
جمهوری اسلامی با تمرکز بر کاهش تنش و ایجادِ توهّمِ «همکاری» برای غربی‌ها، تلاش خواهد کرد با کاستن فشار و خرید زمان، ساختار اصلی برنامه هسته‌ای خود را در دوران ترامپ دست نخورده نگه دارد.
عناصر کلیدی این رویکرد شامل موارد زیر خواهد بود:
بازی‌های دیپلماتیک و رسانه‌ای
جمهوری اسلامی با لفاظی و دادنِ وعده‌های کلی، درِ باغِ سبزِ مذاکره را باز خواهد گذاشت، اما تغییر اساسی در برنامه‌های بلندمدت خود نخواهد داد. بعضی مقاماتِ جمهوری اسلامی، سخنان تند خواهند زد و برخی دیگر، دعوت به آرامش و همکاری با غرب خواهند کرد. گروهی از سیاستمداران غربی، این دعواهای زرگری را جدی گرفته و به طمعِ استفاده از «شکاف‌های داخلی در جمهوری اسلامی» وارد بازی خواهند شد. شبکه نفودِ جمهوری اسلامی در غرب، درباره ضرورتِ «تقویتِ جناحِ میانه‌رو در مقابل جناحِ تندرو»، صدها مقاله در نشریات معتبر خواهند نوشت و با دعوت از غرب برای «دادنِ فرصت به دیپلماسی»، برای جمهوری اسلامی، زمان خواهند خرید.
ابهام راهبردی با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی
تهران همکاری محدودی با آژانس خواهد داشت. با ایجاد امیدهایِ کاذب، آژانس را سرخواهد دواند و تنها به‌اندازه‌ای همکاری خواهد کرد که از تشدیدِ بحران جلوگیری و در عین حال، مجالِ لازم برای پیشبرد برنامه هسته‌ای‌اش را حفظ کند.
ایجاد شکاف میان آمریکا و اروپا
جمهوری اسلامی تلاش خواهد کرد اختلافات بر سر تحریم‌ها و دیپلماسی را بین واشنگتن و متحدان اروپایی آن تقویت کند و از اختلافاتِ احتمالی بین اروپا و آمریکا بر سر مسائل دیگر —مانند جنگ اوکراین— به نفع خود بهره‌برداری کند.
تقویت روابط منطقه‌ای و بین‌المللی
جمهوری اسلامی تلاش خواهد کرد روابط خود را با کشورهای همسایه و قدرت‌های منطقه‌ای مانند چین و روسیه تقویت کند. با کشورهای همسایه، «سیاست خوف و رجا» در پیش خواهد گرفت. از یک سو، آنان را دعوت به همکاری و اتحادهای منطقه‌ای خواهد کرد و از سوی دیگر به تلویح و تصریح، همسایه‌ها را تهدید خواهد کرد که در صورت اقدام نظامی اسرائیل یا آمریکا علیه جمهوری اسلامی، آنان نیز از آتش جنگ در امان نخواهند ماند.
تقویت توانایی‌های نظامی و تسلیح نیروهای نیابتی
افزایش توان دفاعی، به ویژه در زمینه موشکی و پهپادی، بخشی از استراتژی جمهوری اسلامی برای بازدارندگی در برابر تهدیدات احتمالی خواهد بود. جمهوری اسلامی از همه توان خود برای توسعه صنایع موشکی و پهپادی استفاده خواهد کرد و تا جایی که بتواند، نیروهای نیابتی خود در عراق، یمن، سوریه و لبنان را تقویت خواهد کرد تا هزینه اقدام نظامی علیه خود را به حداکثر ممکن برساند.
مانور قدرت در داخل برای ایجاد وحشت عمومی
وضعیت اقتصادی جمهوری اسلامی مناسب نیست و وخیم‌تر هم خواهد شد. افزایش قیمت حامل‌های انرژی (بنزین، برق ...) قطعی است و توانایی دولت در پرداخت حقوق و یارانه‌ها، کمتر خواهد شد. جمهوری اسلامی برای پیشگیری از ناآرامی‌های گسترده ناشی از نارضایتی‌های اقتصادی، نیروی سرکوب خود را تقویت خواهد کرد. استقرار این نیروها در معابر عمومی برای ایجاد وحشت، بیشتر و محسوس‌تر خواهد شد.
با این حال، جمهوری اسلامی در دوران ترامپ با شرایطی تازه و چالش‌برانگیز هم روبرو خواهد بود. بسیاری از افرادی که ترامپ برای نقش‌های کلیدی مانند وزیر امور خارجه، مشاور امنیت ملی و رئیس سیا انتخاب کرده است، به‌شدت نسبت به نیت‌های جمهوری اسلامی بدبین هستند.
افرادی مانند مارک روبیو، مایک والتز و جان رَتکلیف، در گذشته به طور مفصل درباره «فعالیت‌های مخرب ایران» سخن گفته‌اند و برنامه هسته‌ای آن را تهدیدی مستقیم برای غرب می‌دانند. برخی از این سیاستمداران از جمله خود ترامپ، قربانی توطئه ترور از سوی جمهوری اسلامی بوده اند و پیامدهای آن را در زندگی شخصی خود لمس کرده اند.
برخلاف دوره بایدن و افرادی مانند آنتونی بلینکن، جیک سالیوان، یا بیل بِرنز—که تمایل بیشتری به مماشات با جمهوری اسلامی داشته‌اند— جمهوری اسلامی اکنون با تیمی روبروست که کمتر حاضر به تحمل تاکتیک‌های تأخیری و فریبکارانه است. این امر، فشار بر جمهوری اسلامی را افزایش داده و توانایی آن را برای عملکرد مشابه گذشته محدود خواهد کرد.
افزون بر این چالش‌ها، حمله هفتم اکتبر و درگیری نظامی مستقیم با اسرائیل، شرایط را غیرقابل پیش‌بینی‌تر کرده است. رهبران اسرائیل این وضعیت را فرصتی حیاتی برای برخورد قاطع با برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی می‌دانند و ممکن است بتوانند رویای شیرین جمهوری اسلامی برای عبورِ بی‌سروصدا از دوران ترامپ را به کابوس تبدیل کنند.
عبور از این شرایط برای جمهوری اسلامی دشوار خواهد بود. استراتژی صبر و فریب ممکن است با دولت ترامپ جواب ندهد. ولی با همه این ها، بدون شک جمهوری اسلامی از هیچ تلاشی برای بقای خود و برنامه هسته‌ای‌اش کوتاهی نخواهد کرد.
منبع: حساب ایکس نویسنده
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر