بولتن ویژه: خاورمیانه در آستانه چرخش – از دمشق تا غزه، از مسقط تا کیف
فروردین ۱۴۰۴ – ویژه‌نامه تحولات هفته چهارم
مقدمه:
خاورمیانه در هفته پایانی فروردین ۱۴۰۴ بار دیگر به کانون بحران و معامله بدل شد. از سفر هیأت آمریکایی به دمشق تا طرح بازگشت پناهجویان سوری از لبنان، از درگیری‌های تازه در غزه تا توافق ضمنی بر سر کریمه در شرق اروپا، نشانه‌هایی از یک چرخش آرام در موازنه‌ها دیده می‌شود. در دل این تحولات، ایران نیز از کانال مذاکرات رم و مسقط در تکاپو برای خروج از بن‌بست تحریم و هسته‌ای‌ست.
دسته‌بندی تحولات:
۱. سوریه؛ بازگشت به میز گفتگو یا بازگشت به بحران؟
-
ورود کاروان وزارت دفاع به البوکمال و بازداشت یک سرتیپ امنیتی، یادآور روزهای پرتنش پس از جنگ داخلی‌ست.
-
از سوی دیگر، آمریکا تصمیم به کاهش نیرو در سوریه گرفته و تنها ۵ پایگاه را حفظ خواهد کرد.
-
دیدار هیأت کنگره آمریکا با بشار اسد، نشانه‌ای از بازتعریف روابط غرب با دمشق است.
-
هم‌زمان، روسیه بشار را از فعالیت سیاسی و رسانه‌ای منع کرده، که می‌تواند علامتی از شکاف در پشتیبانی کرملین باشد.
-
بازداشت عوامل خرابکاری در دمشق، برکناری فرمانده ارتش عراق و تلاش مشترک با لبنان برای بازگرداندن پناهجویان، سوریه را در آستانه یک «مدیریت جدید امنیتی–اجتماعی» قرار داده است.
۲. فلسطین و یمن؛ خون، هواپیما و مقاومت
-
درگیری‌ها در نوار غزه به شهادت ۹۳ فلسطینی منجر شده، در حالی که اسرائیل نیز متحمل تلفات شده است.
-
آمریکا حملات خود به حوثی‌های یمن را افزایش داده که احتمال تشدید درگیری‌ها با ایران را بالا می‌برد.
۳. مذاکرات ایران و آمریکا؛ خلع سلاح یا خلع مشروعیت؟
-
دور دوم مذاکرات ایران و آمریکا در فضایی مثبت اعلام شده اما اهداف آن، یعنی خلع سلاح هسته‌ای و لغو تحریم‌ها، با واکنش مخالفان مواجه شده.
-
تظاهرات ایرانیان مخالف رژیم در آمریکا و اروپا، نشان از تعارض شدید مشروعیت و دیپلماسی دارد.
۴. اوکراین و روسیه؛ دیپلماسی با چاشنی تصرف
-
روسیه یک آتش‌بس سه‌روزه در شرق اوکراین اعلام کرده، در حالی که آمریکا رسماً با الحاق کریمه به روسیه موافقت کرده است—رخدادی بی‌سابقه که نقشه سیاسی اروپا را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
تحلیل کلیدی:
این هفته نشانه‌هایی از تغییر آرایش بازیگران منطقه‌ای دیده می‌شود. سوریه مجدداً به مدار توجه بین‌المللی بازمی‌گردد، اما با مختصاتی متفاوت. فشار بر رژیم ایران از یک‌سو از طریق مذاکرات و از سوی دیگر از طریق رسانه‌ها و تظاهرات شدت یافته است. در این میان، تحرکات روسیه و آمریکا در چند جبهه موازی، نشان از شکل‌گیری توافقات پشت‌پرده دارد.
جمع‌بندی:
در ظاهر، اخبار پراکنده‌اند. اما اگر همه آن‌ها را در یک قاب ببینیم، با خاورمیانه‌ای روبه‌رو هستیم که وارد یک «دوره انتقالی» شده—از جنگ‌های نیابتی به دیپلماسی نیمه‌شفاف، از مواضع اعلامی به توافقات پنهان. در این شرایط، ایران، سوریه، و فلسطین به‌جای نقاط آغاز بحران، به محورهای آزمون «واقع‌گرایی» قدرت‌ها تبدیل شده‌اند.
خجسته بهار آزادی- مصطفی نیکار
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر