آندره گلوکسمن، فیلسوف فرانسوی در گذشت
آندره گلوکسمن در میان فیلسوفان هم نسل خود جائی ویژه دارد : او با آنکه تا پایان حیات خود را متفکری چپ گرا می دانست، در دهه های اخیر همواره مواضع سیاسی و فکری محافظه کارانه داشت. ناهمخوانی گرایش های نظری و عملی او با جایگاهی که به عنوان متفکر چپ برای خود قائل بود از حد بر هم خوردن مرزهای سنتی تفکر میان راست و چپ فراتر می‌رفت. وی مدافع آزادی و منتقد سر سخت استبداد در کلیۀ اشکال آن بود و در این راه روشنفکری بواقع متعهد محسوب می شد.
مسیر زندگی فکری پر پیچ و خم او از لیبرالیسم سیاسی آغاز شد، بسوی چپ گرائی افراطی رفت و در پایان به نومحافظه گرائی انجامید. آندره گلوکسمن در جوانی هنگامی که دانشجوی دانشسرای عالی "سن کلو" بود دارای تفکر سیاسی لیبرال بود. او اندکی بعد در دانشگاه سوربن دستیار ریمون آرون فیلسوف برجستۀ فرانسوی شد. آرون چهرۀ شناخته شده همین تفکر بود. گلوکسمن اما چند سال بعد به مائوئیسم گروید، از مدافعان سر سخت انقلاب فرهنگی چین شد، خواستار "روشن کردن آتش" انقلاب در سراسر اروپا گردید و در دوران باز سازی صنعتی فرانسه در سالهای ٧۰، نظام سیاسی این کشور را "دیکتاتوری فاشیست" خواند. او، اما، در اواسط همان دهه، این جایگاه فکری را نیز رها کرد و به انتقاد شدید از مارکسیسم در کلیۀ وجوه آن پرداخت، مدافع روشنفکران ناراضی اتحاد جماهیر شوروی و کشورهای عضو اردوگاه شرق شد و هنگامیکه تسلط ویتکنگ‌ها بر سراسر ویتنام، موج عظیمی از شهروندان این کشور را در دریاها سرگردان ساخت، با گرد هم آوردن دو فیلسوف رقیب، ژان پل سارتر و ریمون آرون، "یک کشتی برای ویتنام" را براه انداخت تا به نجات مردم در گریز شتابد.
آندره گلوکسمن را در زمرۀ "نوفیلسوفان" می‌دانند. این واژه، در میانۀ سالهای هفتاد، به یک جریان فلسفی تازه مرکب از متفکرانی که گرایش چپ افراطی را کنار گذاشته وبه انتقاد از استبداد روی آورده بودند، اطلاق گردید.
او از اوایل سالهای ٨٠ میلادی مدافع "اتلانتیسم" شد. این جریان سیاسی که پایه های آن همزمان با آغاز جنگ سرد ریخته شده بود از عقد یک پیمان نظامی و تحکیم همکاری های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی میان کشورهای دو سوی اقیانوس آتلانتیک حمایت می کرد. آندره گلوکسمن در سال ١٩٨١ از نامزدی خانم ماری فرانس گارو، مدافع نزدیکی با آمریکا، و در سال ٢٠٠٧ از نامزدی نیکلا سرکوزی، کاندیدای حزب راست، در انتخابات ریاست جمهوری حمایت کرد.
وی مدافع لشکرکشی آمریکا به عراق، به سبب ضرورت سرنگون کردن صدام حسین، دخالت نیروهای پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در صربستان، از سر گیری آزمایشات اتمی فرانسه در سال ١٩٩٥ و نیز حمله به لیبی برای کنار گذاشتن معمرقذافی از قدرت بود. آندره گلوکسمن همچنین از استقلال چچنی، مطالبات مردم تبت در برابر چین و نیز عملیات ارتش اسرائیل در نوار غزه در سال ٢٠٠٨ حمایت کرد.
از آندره گلوکسمن تا کنون ٢٦ کتاب و شمار فراوانی مقاله به چاپ رسیده است. "کوره و آدم خوار" شهره ترین آنهاست که وی در آن نازیسم و کمونیسم را از یک جوهر تلقی می کند و به اندیشه در باب استبداد در جلوه های گوناگون آن می پردازد. "گفتار کینه"، "غرب علیه غرب"، "اربابان اندیشه"، "دکارت، فرانسه است"، "تَرَک جهان" و "روح پسا استبداد" از جملۀ آنهاست.
او از چند سال پیش به سبب ابتلا به بیماری سرطان گسترش یافته دیگر در انظار عمومی ظاهر نشده بود.
خبر مرگ وی، واکنش های فراوانی بدنبال آورد: رئیس جمهوری فرانسه، فرانسوا هولاند، با انتشار بیانیه‌ای او را مردی توصیف کرد که "مظهرهمۀ فاجعه های قرن بیستم بود" و "بینش معنوی خود را در تمام دورۀ زندگی در خدمت تعهدات خود برای دفاع از آزادی" بکار گرفت. نخست وزیر فرانسه، مانوئل والس، نیز با تاکید بر "نقش او در بیدار کردن وجدان ها و آگاه کردن آنها به واقعیت استبداد"، وی را فیلسوفی می خواند که "جایش خالی خواهد ماند".
خبر مرگ وی، واکنش های فراوانی بدنبال آورد: رئیس جمهوری فرانسه، فرانسوا هولاند، با انتشار بیانیه‌ای او را مردی توصیف کرد که "مظهرهمۀ فاجعه های قرن بیستم بود" و "بینش معنوی خود را در تمام دورۀ زندگی در خدمت تعهدات خود برای دفاع از آزادی" بکار گرفت. نخست وزیر فرانسه، مانوئل والس، نیز با تاکید بر "نقش او در بیدار کردن وجدان ها و آگاه کردن آنها به واقعیت استبداد"، وی را فیلسوفی می خواند که "جایش خالی خواهد ماند".
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر